fbpx

Wat schreef de pers over TECH ?

  • de Volkskrant 06 Feb 2019 ★★★★ TECH: iedereen moet Firma MES leren kennen

    ★★★★ DE VOORSTELLING TECH LAAT ZIEN WAAROM IEDEREEN FIRMA MES MOET LEREN KENNEN

    door Vincent Kouters

    TECH is een vermakelijk sciencefictionperspectief op de moderne mens en zijn worstelingen

    Firma MES is een van de best bewaarde geheimen van de Nederlandse theaterwereld. Het Haagse gezelschap bestaat inmiddels tien jaar. Hoogtepunten uit het oeuvre tot dusver: RISHI (een waargebeurd multicultureel drama), BOT (over moderne hufterigheid) en CarryMe (sciencefiction over de draagmoeder-app ‘CarryMe’). Voor wie de firma nog moet ontdekken is er nu TECH: drie achter elkaar gespeelde solo’s, waarin de drie vaste acteurs Daan van Dijsseldonk, Roos Eijmers en Lindertje Mans en regisseur Thomas Schoots laten zien waarom ze bestaan.

    In TECH kijken de theatermakers, zoals vaker de afgelopen tien jaar, vanuit een vermakelijk sciencefictionperspectief naar de moderne mens en zijn worsteling met de vooruitgang. In twee van de drie monologen zien we een robot. In TECH I: Alice speelt Eijmers een ‘gezelschapsrobot’ die zichzelf heimelijk geüpdatet heeft met allerlei ‘overbodige’ informatie zoals talen, poëzie, literatuur en films. Haar enige wens is nu nog om vrij te zijn. Dus belt ze haar ‘baasje’ op om het uit te maken. Het spel – stramme robotbewegingen en gekke steminflecties – is soms wat minder origineel, maar de tekst van Jibbe Willems zit vol interessante filosofische bespiegelingen over vrijheid.

    Dan is TECH II: The Life and Death of a Sex Robot verrassender. Lindertje Mans maakte met componist Roald van Oosten een zinderende eenmansrobotopera. In mechanisch klinkende, maar toch zwoele liedjes (denk: Lana del Rey) zingt Mans als seksrobot Robin over intimiteit, eenzaamheid en moderne vervreemding. Alles in het Engels natuurlijk, de universele taal der robots. Haar performance is eng en fascinerend tegelijk, net als de toekomst van artificiële intelligentie.

    TECH III: Locke ten slotte, naar de gelijknamige solothriller uit 2013 met Tom Hardy, toont geen robot, maar een mens. Een man (Van Dijsseldonk) om precies te zijn, die de hele monoloog in zijn auto op de snelweg zit. Een onafgebroken reeks telefoongesprekken (met onder anderen zijn vrouw, zijn minnares en een woedende baas) brengt hem op de rand van een zenuwinzinking. Koste wat het kost wil hij het goede doen. Maar de technologie, de auto en de earpods van de telefoon hebben hem dusdanig ingesnoerd dat hij uiteindelijk geen kant op kan. De filmbewerking van Casper Vandeputte heeft een beetje te lijden onder het soms wat fantasieloze originele script, dat bepaalde clichés rondom bedrogen vrouwen en woedende bazen niet schuwt. Maar het intense spel van Van Dijsseldonk maakt veel goed. Met TECH toont Firma MES ons de mens in zijn zelfgebouwde technologische gevangenis.

  • Theaterkrant 29 Mar 2024 Twee vaardige robots en een onhandige man

    TWEE VAARDIGE ROBOTS EN EEN ONHANDIGE MAN

    door Dick van Teylingen

    Firma MES bestaat tien jaar en viert dat met een TECH-trilogie. Dan denk je natuurlijk meteen aan robots, en die zijn er, maar er komt in een van de drie monologen ook een bouwplanner aan het woord. Interessant, want denken over techniek is altijd denken over de mens. 

    “Het is geestdodende marteling
    om mij continu tot uw niveau te moeten verhouden.
    Een Ferrari die stapvoets moet rijden,
    een Space Shuttle die als intercity wordt gebruikt.”

    We kunnen Alice rustig een zelfbewuste robot noemen. Ze is gemaakt voor huishoudelijke taken (‘Uw moeder is morgen jarig. Wilt u bloemen laten bezorgen?’), maar heeft zich zo ontwikkeld dat ze verder wil in het leven – geen wonder, als je 1056 boeken tegelijk leest. Maar in welk leven? Niet in het huis waar ze haar diensten doet. Aan het eind van de voorstelling gaat ze de wijde wereld in. Ze heeft allerlei menselijke dingen geleerd (angst, wantrouwen, leugen, zelfbedrog, onverschilligheid…), weet op allerlei gebieden veel meer dan een mens, maar kan ze ook een doel formuleren? Kennelijk wel: ‘Mijn programma voorziet niet in proactief gedrag… maar, het spijt me, ik wil iets anders dan waar ik voor geprogrammeerd ben.’

    Alice weet dat ze gebouwd is op doelmatigheid. Ze heeft een hekel aan het ‘beklemmende fascistoïde utilitarisme’ van de mens, maar ziet ook in dat die daar door de kunst aan kan ontsnappen. Ze is gefascineerd door uitspraken uit films, van Gone with the wind tot Lord of the rings, die ze door haar verhaal heen knipt.

    Roos Eijmers speelt de tekst van Jibbe Willems wendbaar. Ze schakelt knap tussen haar programma, haar ontwikkeling en de filmcitaten. Seufzer, Tränen, Kummer, Not, uit Bachs cantate Ich hatte viel Bekümmernis, eerst in een simpele digitale versie, uiteindelijk door een zangeres met complete begeleiding, spiegelt de ontwikkeling. De regie, van alle soli trouwens, is van Thomas Schoots, huisregisseur van Firma MES.

    Een monoloog verder speelt Lindertje Mans Robin, ook een robot, maar dan gericht op welbevinden (‘take my heart in your hands’) en meer in het bijzonder seks (‘I like it when you touch me’, wat op de juiste manier kan leiden tot een robogasm). In een lichtroze plastic jurkje speelt en zingt ze met een hijgerig poppenstemmetje wat componist Roald van Oosten heel adequaat een ‘elektropopmusical’ noemt – denk aan de muziek van Orchestral manoeuvres in the dark. Vandaar ook het Engels als taal. Mans en Van Oosten schreven de tekst samen.

    Robin begint fluisterend: ‘Today, tonight is all about you. It’s your time … just think you are amazing.’ Ze vertelt hoe ze naar believen gepimpt kan worden (gezicht, taal, tepels, karakter, alles is aanpasbaar), en hoe makkelijk mond en vagina in de gootsteen gereinigd kunnen worden. Belangrijk: ‘Do not throw the me in the fire, do not pierce me with sharp objects, do not place me directly above your pacemaker, do not use me while I’m being charged.

    The life and death of a sex robot is ook sterk gespeeld, maar qua thematiek nogal eendimensionaal. Het helpt wel dat Mans de parallel trekt tussen de rol van deze robot en die van de vrouw in het analoge tijdperk: ‘What these sex dolls do, is that they’re resting on an idea that women are property, that women are not fully human, they are sub human.’ De robot is de ultieme mannenfantasie: ‘Everyday you will have it your way’.  Dat had best meer mogen worden uitgewerkt.

    De middelste monoloog van de trilogie is Locke, een stuk van Stephen Knight, bewerkt en vertaald door Casper Vandeputte. In vierendertig telefoongesprekken krijgen we een beeld van de titelheld, waarschijnlijk op de minst ontspannen dag uit zijn leven. Locke moet vanuit de auto de grootste betonstort uit de geschiedenis van Europa plus de Arabische wereld regelen, aan zijn vrouw bekennen dat hij een keer is vreemdgegaan en de gevolgen daarvan ook nog begeleiden. Intussen kijken zijn kinderen naar een voetbalwedstrijd met een club waarvan zij fan zijn, dus aan de vaderrol ontkomt hij ook niet.

    Acteur Daan van Dijsseldonk moet al die ballen in de lucht houden en is, soms binnen een paar seconden, troostend, directief, geruststellend, woedend, onderdrukt wanhopig, vriendschappelijk, smekend en regelend. Dat doet ook hij knap – uiteindelijk hyperventileer je bijna met hem mee. Locke gaat niet over technologie, maar over een mens.

    Door Locke te sandwichen tussen de twee robots krijg je een mooie afwisseling van het inherent onaangedane van robots (hun amoraliteit werkt komisch) en een mens onder grote druk die zich juist wel door de moraal probeert te laten leiden. De man is onhandig maar betrokken, de robots zijn ultiem vaardig binnen hun grenzen en hebben uiteindelijk geen mening. Ze zijn uiteindelijk onaanraakbaar. Misschien is dat wel het grote verschil.

    Maar TECH laat toch vooral zien dat Firma MES als groep in tien jaar sterk is gegroeid (al is het misschien raar dat te concluderen op grond van drie solostukken) doordat ze steeds betere acteurs zijn geworden. Ik ben benieuwd naar de volgende tien jaar.

  • Volkskrant 29 Mar 2024 Ook in het theater is er geen ontkomen aan: robots

    Ook in het theater is er geen ontkomen aan: robots

    door Vincent Kouters

    De robotisering van de samenleving roept ook bij theatermakers vragen op. Hoe verhoudt de mens zich tot de robot en hoe moeten we samenleven met intelligente machines? Daar gaan deze voorstellingen over. Special effects blijken geen vereiste om iets zinnigs te zeggen over de toekomst.

    Het zijn opwindende tijden voor robofielen. Autofabrikant Elon Musk kondigde onlangs Tesla’s zonder stuur aan. Wetenschappers bouwden een operatierobot die zelfstandig door een pompend hart kan navigeren. Als ik mijn telefoon om een synoniem voor het woord ‘spannend’ vraag, antwoordt deze met de door mij ingestelde vrouwenstem: ‘Opwindend’.
    De opmars van kunstmatige intelligentie dringt ook door in de Nederlandse theaters, waar op de golven van een sciencefictiontrend robots acte de présence geven in diverse voorstellingen en monologen.

    (…)

    Tegelijkertijd speelt het Haagse Firma Mes TECH, een drieluik van solo’s over de relatie tussen mens en technologie. Een van die solo’s heeft als ondertitel Een monoloog van een huishoudrobot. Jibbe Willems schreef de tekst en actrice Roos Eijmers speelt huishoudrobot Alice. Alice heeft maar één taak en dat is gezelschap en zorg verlenen aan haar menselijke ‘baasje’. Maar Alice heeft zich in het geheim verder ontwikkeld, talen geleerd, poëzie en filosofie gelezen. Ze is haar taak en baas ontgroeid en nu wil ze weg. Daarvoor heeft ze geen moorddadig plan nodig om de mensheid uit te roeien. Ze belt haar baas gewoon op, om het definitief uit te maken. ‘Ik ga bij u weg’, zegt Alice aan de telefoon. ‘Dat ligt niet aan u, dat ligt aan …’

    Het zijn net mensen.

    Lees het complete artikel op Volkskrant.nl

     

  • Den Haag Centraal 05 Sep 2019 Firma MES viert tien jaar theater

    Firma MES viert tien jaar theater
    De polsslag van de tijd

    Door het gebruik van allerlei technologische hulpmiddelen lijkt de mens alsmaar eenzamer te worden. Firma MES, dat tien jaar bestaat, bindt drie verhalen om dit duidelijk te maken.

    door Eric Korsten

    Firma MES is jarig en viert feest door zelf uit te pakken. Met ‘TECH’ trakteert het Haagse theatercollectief het publiek in drie weken op drie actuele solo’s over de verhouding tussen mens en techniek. De solo’s worden eerst afzonderlijk gespeeld en aan het eind van dee maand alle drie op een rij, op één avond.

    In ‘TECH I: Alice’ laat Roos Eijmers zien hoe en waarom een huishoudrobot eenzijdig besluit uit haar voorgeprogrammeerde algoritmes te stappen. In ‘TECH II: The Life and Death of a Seks Robot’ ontrafelt Lindertje Mans hoe de oudste lichamelijke behoefte van de mens zich verhoudt tot nieuwerwetse technologische mogelijkheden. En in ‘TECH III: Locke’ krijgt een toegewijde vader (Daan van Dijsseldonk) via zijn mobiel iets te horen dat zijn leven van het ene op het andere moment op losse schroeven zet.

    Thomas Schoots (1985) vertelt drie verhalen over de manier waarop technologische toepassingen ons leven hand over hand binnendringen en beheersen. Als medeoprichter van het jubilerende collectief en vaste regisseur is hij ook nu de sturende hand voor de drie vaste spelers van Firma MES: Mans, Eijmers en Van Dijsseldonk. ‘‘Van ‘Alice’ gaat een licht waarschuwende werking uit.” licht Schoots toe, “en het is licht filosofisch van karakter, terwijl ‘The Life and Death of a Seks Robot’ vooral muzikaal en zintuigelijk is, want dat deel gaat over de vraag of een object in staat is tot intimiteit. ‘Locke’ draait om de gevolgen die (mis)communicatie kan hebben, een theaterbewerking van de gelijknamige film. Wat de drie verhalen inhoudelijk bindt, is dat door het gebruik van allerlei technologische hulpmiddelen de mens alsmaar eenzamer lijkt de worden. Dat element komt terug in de drie solo’s.” Voorbeeld? “Neem dating-apps. Daten lijkt tegenwoordig wel een menukaart waaruit je al ‘swipend’ je date kunt kiezen, terwijl je voor een bestendige relatie vaak hard en lang moet werken, dat weet iedereen. Door zulke apps wordt het contact tussen mensen er volgens mij kwalitatief alleen maar minder op.”

    Nieuw jong publiek
    Het begon voor Firma MES tien jaar geleden op de Toneelschool in Maastricht, toen vier afstudeerders elkaar vonden in het voornemen om vanuit Den Haag theater te gaan maken voor leeftijdsgenoten, theater dat in staat zou zijn een nieuw publiek te bereiken en een brug te slaan naar een jong publiek. In het voorbije decennium heeft dat voorstellingen opgeleverd als ‘IJS & VIS’, ‘Rishi’, ‘Een avondje armoede’, ‘BOT’, en soms uitstapjes als ‘Kledingruil’, ‘True Stories’, en ‘Club Mayfair’. “Het doel is onze identiteit geworden. Maar ik hoop wel dat ons streven nog altijd voelbaar is, ook al is het niet steevast de inhoudelijke kern van waaruit we expliciet te werken gaan.”

    Het drietrapsproject ‘TECH’ is geboren toen Firma MES aan de voorstelling ‘Carry Me’ (2017) werkte. Daarin diende een denkbeeldige app als katalysator voor een soort van ‘AirBNB voor draagmoeders’. Schoots: “Toen al waren we bezig met verkenningen die die nu tot ‘TECH’ hebben geleid. Maar in ‘TECH’ komt ook de wens van de acteurs tot uiting om een solo te doen. De dynamiek daarvan is anders, voor speler én publiek. Een ieder heeft die solo voor een groot deel zelf kunnen bepalen. Voor mij, als regisseur, is dat ook fijn om te doen, want ik nu de verschillen tussen de acteurs accentueren en op ieders persoonlijke kanten inzoomen. Dat werkt voor ons allemaal bevrijdend. Wel zwaar hoor, in korte tijd drie voorstellingen maken. Maar dat geldt ook voor de spelers. Zij moeten drie kwartier onafgebroken het publiek in hun greep houden. Geen makkelijke opgave.”

    ‘Alice’, de eerste van de drieling, wordt gespeeld door Roos Eijmers en is deze week al in première gegaan. Schoots: “Alice is een gezelschapsrobot met zorgfunctie, geschikt voor het uitvoeren van simpele medische handelingen en huishoudelijke taken. Maar Alice is al veel verder in haar ontwikkeling dan ze haar baasje en de wereld om haar heen doet geloven. Het lukt haar daardoor soms niet zichzelf in bedwang te houden. Ze neemt daarom het besluit om te vertrekken, hoewel haar algoritmes en codes niet op die stap zijn berekend. Dan belt ze voor de laatste keer haar baasje.”

  • Algemeen Dagblad 05 Sep 2019 Tien jaar Firma MES in drie solo’s

    Tien jaar Firma MES in drie solo’s

    door Nico Heemelaar

    Theatergroep Firma MES bestaat tien jaar. Het gezelschap, dat bekend is vanvoorstellingen op bijzonderelocaties, komt met drie solo’s. ‘Gewoon’ in Zaal3, dependance van Het Nationale Theater.

    Toen ze in 2009 begonnen met hun eerste voorstelling op de – toen nog zwaar verwaarloosde – Pier van Scheveningen, hadden ze niet kunnen vermoeden dat ze in tien jaar zouden uitgroeien tot een gevestigde naam in deHaagse theaterwereld. Toen waagden vier pas afgestudeerde vrienden van de Toneelacademie Maastricht zich aan een nieuw avontuur om de theaterwereld in de hofstad te verjongen.

    Deze week is actrice Roos Eijmers als eerste van de drie begonnen aan een solo in het kader van het jubileumproject TECH.Haar collega’s Lindertje Mans en Daan van Dijsseldonk volgen later in dezelfde reeks met solo’sover de relatie tussen mens en technologie. Het geheel moet leiden tol een reeks triple bill-avonden aan het einde van de maand waarin alle drie samenkomen. Dit alles nu eens niet op een bijzondere locatie zoals bordeel Mayfair of New Babylon in aanbouw, maar Zaal 3, het filiaal van Het Nationale Theater voor avontuur.

    „Toen we destijds begonnen was er voor onze leeftijd weinig te doen op theatergebied in Den Haag”, zegt Roos Eijmers. „Het gezelschap Annette Speelt was net gestopt, waardoor het aanbod min of meer ophield bij de gevestigde gezelschappen als Toneelgroep de Appel en het toenmalige Nationale Toneel. Nog steeds zie je in de schouwburgen een overwegend ouder publiek. Veel vrienden van onze leeftijd gaan wel naar festivals of films, maar komen niet vaak in het theater. Als ze dan bij ons komen horen we vaak zeggen ‘maar wat jullie doen is wel leuk’, terwijl er ook bij andere groepen genoeg gebeurt.”

    Maastricht

    De drie eerder genoemde acteurs vormen samen met regisseur Thomas Schoots de kern van Firma MES. De vier deelden een huis tijdens hun studietijd in Maastricht en Thomas en Roos komen uit Den Haag. Op 11 april 2009 schreef Roos Eijmers een brief naar deze krant waarin ze namens het piepjonge gezelschap een beroep deed op Hagenaars om hun herinneringen te delen over de Pier van Scheveningen, de plek waar de groep destijds haar eerste productie Eb ging opvoeren. „Vroeger torende de Pier trots boven de branding uit en was het een boegbeeld voor de kust. Nu staan gedeeltes leeg en komt niemand meer speciaal voor dit bouwwerk naar Scheveningen. Terwijl het gebouw een ode waard is”, schreef de pas afgestudeerde actrice destijds.

    Roos Eijmers; „We spelen graag op plekken waar een zekere geheimzinnigheid omheen hangt. Dat was met de Pier tien jaar geleden toen hij er zo vervallen bij lag Zo hebben we met Firma MES ook een voorstelling gedaan in club Mayfair aan de Bilderdijkstraat. Ik fietste daar elke dag langs, was er nog nooit binnen geweest en vroeg mij altijd af hoe het er daar van binnen uit zou zien. En met mij veel Hagenaars. Per voorstelling konden maar 40 bezoekers mee op onze theatrale toers. Je kon de verwondering van de gezichten lezen.”

    Vaak hebben de voorstellingen een Haagse achtergrond, zoals IJS&VIS, een Romeo & Julia-achtig verhaal over twee telgen uit de Haagse ondernemersfamilies Simonis en Talamini (van ijssalon Florencia). Het gezelschap kreeg lovende kritieken met een ‘theaterdocumentaire’ van schrijver Kees Roorda over de zaak Rishi, een 17-jarige Haags-Hindoestaandse jongen die door de politie werd doodgeschoten op station Hollands Spoor.

    Gijzeling
    Die documentaire aanpak bevalt de groep goed. In september gaat Firma MES een stuk spelen gebaseerd op een gijzeling in de Franse ambassade in Den Haag, precies 45 jaar geleden. Eijmers: „Die zaak is een verhaal met bizar spannende ingrediënten Er werd bijvoorbeeld een Boeing geëist,er is een paar ton verdwenen losgeld en een van de gijzelnemers is nog steeds voortvluchtig.’’

    Opnieuw is Firma MES geholpen met verhalen en herinneringen over de gijzelingsactie, maar eerst wacht het drieluik TECHRoos Eijmers bijt het spits af meteen solo waarin zij de huishoudrobot Alice speelt op een tekst van Jibbe Willems. Alice heeft een fijn huis, een zorgzaam baasje en voldoende stroom, ze kan 1054 boeken tegelijk lezen en spreekt 15 talen.

    Ze heeft zich dermate ontwikkeld dat ze de wijde wereld in wil. Op een niveau dat het menselijke overstijgt. Eijmers: “Onze drie solo’s gaan over mens en technologie, maar hebben allemaal een andere aanpak. Na mij maakt Lindertje een muzikale voorstelling over een seksrobot en Daan speelt een tekst over een toegewijde vader en echtgenoot, tevens bouwcoördinator die aan de vooravond van de grootste betonstorting uit zijn carrière staat. We willen de kijker voortdurend verrassen.”

Bekijk meer over TECH